چگونه یک عادت ساده می‌تواند فرم دندان‌ها و فک را تغییر دهد؟
تنفس دهانی در کودکان و بزرگسالان، اگر به‌صورت مزمن ادامه پیدا کند، می‌تواند به تغییر شکل دندان‌ها، فک و حتی صورت منجر شود. در این مقاله به بررسی علمی و کامل اثرات این عادت نادیده گرفته‌شده می‌پردازیم و راهکارهایی برای پیشگیری و درمان آن ارائه می‌دهیم.
🧠 تنفس دهانی چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟
تنفس دهانی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به‌جای تنفس از بینی، از راه دهان نفس می‌کشد. این حالت ممکن است موقتی (به دلیل آلرژی یا سرماخوردگی) یا مزمن باشد.
دلایل رایج تنفس دهانی:
-
آلرژی‌های مزمن یا انحراف تیغه بینی
-
بزرگی لوزه یا آدنوئیدها
-
انسداد بینی به دلیل پولیپ
-
عادت‌های رفتاری در کودکان
-
مشکلات تنفسی هنگام خواب
🦷 اثرات تنفس دهانی بر دندان‌ها و فک
1. نابسامانی دندان‌ها (مال‌اکلوژن)
تنفس دهانی باعث می‌شود زبان به‌جای قرارگیری در سقف دهان، در پایین قرار گیرد. این تغییر وضعیت زبان در طول زمان می‌تواند باعث:
-
جلوزدگی دندان‌های فک بالا
-
شلوغی و کج شدن دندان‌ها
-
فاصله بین دندان‌ها
2. تغییر در رشد فک و صورت
در کودکان در حال رشد، تنفس دهانی می‌تواند فرم صورت را به‌شکل نامتقارن تغییر دهد:
-
باریک شدن فک بالا
-
چهره کشیده و خسته
-
کام گنبدی‌شکل
-
فک پایین عقب‌رفته
3. افزایش پوسیدگی دندان و خشکی دهان
دهانی که مداوم باز است، بزاق کمتری دارد. بزاق نقش مهمی در جلوگیری از پوسیدگی دارد، بنابراین تنفس دهانی:
-
خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد
-
موجب التهاب و خونریزی لثه می‌شود
-
زیبایی دندان‌ها را به خطر می‌اندازد
4. اختلال در گفتار و بلع
تنفس دهانی می‌تواند باعث مشکلاتی مانند نوک زبانی صحبت کردن، لیسپ، و حتی سختی در بلع شود. این مشکلات گاه نیاز به کار درمانی طولانی دارند.
🩺 راهکارهای درمان و پیشگیری از تنفس دهانی
-
بررسی تخصصی توسط متخصص گوش، حلق و بینی
-
ارزیابی وضعیت تنفس و فرم فک توسط ارتودنتیست
-
تمرینات عضلات دهانی (میوفانکشنال تراپی)
-
استفاده از ارتودنسی برای اصلاح فرم فک و دندان‌ها
-
درمان آلرژی‌ها یا مشکلات بینی
💡 نکات مهم برای والدین:
-
اگر کودکتان دهانش باز است، لب‌ها خشک هستند یا شب‌ها خر و پف می‌کند، حتماً او را از نظر تنفس دهانی بررسی کنید.
-
شروع زودهنگام درمان، از تغییرات شدید استخوانی در آینده جلوگیری می‌کند.