بارداری یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگی زنان است که با تغییرات گسترده هورمونی، متابولیکی و رفتاری همراه است. این تغییرات نه‌تنها بر سلامت عمومی بدن، بلکه بر سلامت دهان و دندان نیز تأثیرگذارند. در این مقاله به بررسی علمی این تأثیرات و راهکارهای مقابله با آن‌ها می‌پردازیم.
۱. تغییرات هورمونی و تأثیر آن بر دهان
- افزایش سطح استروژن و پروژسترون باعث گشاد شدن رگ‌های لثه و افزایش حساسیت آن‌ها می‌شود.
- این تغییرات زمینه‌ساز التهاب لثه، خونریزی و تورم می‌شوند.
۲. بیماری‌های شایع دهان در بارداری
- ژنژیویت بارداری: التهاب لثه با خونریزی هنگام مسواک زدن
- پریودنتیت: عفونت پیشرفته لثه که می‌تواند منجر به زایمان زودرس شود
- تومورهای بارداری: رشد خوش‌خیم بافت لثه که معمولاً پس از زایمان از بین می‌رود
- خشکی دهان: کاهش بزاق و افزایش خطر پوسیدگی
۳. عوامل رفتاری مؤثر
- تهوع‌های صبحگاهی و استفراغ مکرر باعث اسیدی شدن دهان و فرسایش مینای دندان می‌شوند.
- تغییرات رژیم غذایی و افزایش مصرف مواد قندی خطر پوسیدگی را افزایش می‌دهد.
- کاهش انگیزه برای رعایت بهداشت دهان به دلیل خستگی و ویار
۴. تأثیر سلامت دهان بر جنین
- عفونت‌های دهانی می‌توانند از طریق جریان خون به جفت منتقل شوند.
- افزایش خطر زایمان زودرس، وزن پایین نوزاد و پری‌اکلامپسی
۵. مراقبت‌های دندانی ایمن در بارداری
- مراجعه به دندان‌پزشک در سه‌ماهه دوم برای جرم‌گیری و درمان‌های ضروری
- استفاده از خمیردندان فلورایددار و نخ دندان روزانه
- اجتناب از رادیوگرافی غیرضروری و داروهای ممنوعه مانند تتراسایکلین
۶. توصیه‌های پیشگیرانه
- معاینه دهان قبل از بارداری و درمان مشکلات موجود
- تغذیه مناسب با منابع کلسیم، ویتامین D و فسفر
- استفاده از دهان‌شویه‌های بدون الکل با تجویز پزشک
نتیجه‌گیری
سلامت دهان و دندان در دوران بارداری نه‌تنها برای مادر، بلکه برای سلامت جنین نیز حیاتی است. با رعایت بهداشت، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به دندان‌پزشک، می‌توان از بسیاری از عوارض جلوگیری کرد و تجربه‌ای سالم و ایمن از بارداری داشت.